خوارزمشاهیان (۴۹۱ تا ۶۱۷ هجری قمری / ۱۰۹۷ تا ۱۲۲۰ میلادی) یکی از آخرین سلسله‌های بزرگ ایرانی قبل از حمله مغول بودند که بر بخش‌های وسیعی از ایران، آسیای مرکزی و بخش‌هایی از شبه‌قاره هند حکومت کردند. این سلسله توسط انوشتگین غرچه، یکی از فرماندهان سلجوقی، بنیان نهاده شد و به اوج قدرت خود تحت حکومت سلطان محمد خوارزم‌شاه رسید. خوارزمشاهیان نقش مهمی در حفظ و ترویج فرهنگ و تمدن ایرانی در دوره اسلامی ایفا کردند.
خاستگاه و بنیان‌گذاری خوارزمشاهیان
خوارزمشاهیان از منطقه خوارزم (در ازبکستان امروزی) برخاستند و از خاندانی ترک-ایرانی بودند که در خدمت سلجوقیان قرار داشتند. انوشتگین غرچه، بنیان‌گذار این سلسله، در سال ۴۹۱ هجری قمری به عنوان حاکم خوارزم منصوب شد. جانشینان او به تدریج کنترل خود را بر مناطق وسیعی از ایران و آسیای مرکزی گسترش دادند و حکومت مستقل خوارزمشاهیان را تأسیس کردند.