دلفینها به طور طبیعی دارای ویژگیهای زیستی مشابه با نهنگها و گرازماهیها هستند، اما از آنها کوچکترند و بیشتر در آب زندگی میکنند.
از لحاظ تکاملی، دلفینها از جفتسمسانانی تبارکشیدهاند که حدود ۵۰ میلیون سال پیش از خشکی به دریا وارد شدند. این تکامل آنها را به تطبیق با محیط دریایی و تکامل به عنوان حیواناتی کاملاً آبزیانه ترغیب کرده است.
در حال حاضر، حدود ۴۰ گونه دلفین شناخته شدهاند که در ۱۷ سرده مختلف دستهبندی شدهاند. این گونهها از لحاظ فیزیولوژیکی و رفتاری متنوعی دارند و در مناطق مختلف اقیانوسها و دریاها گسترش یافتهاند.
چرا به دلفین می گویند دلفین؟
نام "دلفین" به واژه یونانی "δελφίς" (delphis) برمیگردد که احتمالاً از واژه یونانی "δελφύς" (delphys) به معنای "رَحِم" یا "کیسه شکمی" نسبت داده شده است. بنابراین، میتوان نام این حیوان را به معنای "موجودی که دارای رَحِم است" تفسیر کرد. که نمایانگر وجود یک حفره نزدیک به جلوی مغزشان به نام "پوشش صوتی" است.
فرق دلفین و نهنگ چیست؟
در جهان دریا، تعریف و شناخت دلفینها به عنوان یکی از ۳۳ عضو تیره دلفینسانان به خصوصیتهای مشترکی اشاره دارد، اما این تعریف برای دلفینهای بزرگجثهای با یک طول بیشتر از ۸ متر نیز صدق نمیکند. این گونهها به طور عمومی به عنوان "نهنگ" شناخته میشوند به جای دلفین، چرا که آنها دارای اندازهی فیزیکی بزرگتری هستند. به عنوان مثال، نهنگ قاتل (اورکا) و نهنگ خلبان (نهنگ نارنجی) هر دو به ویژگیهای یک دلفین پرداخته میشوند، با این حال، با توجه به اندازه بزرگتر آنها، آنها را به عنوان نهنگ شناخته میشود.
این تفاوت در شناسایی بین دلفین و نهنگ، نه تنها بر اساس اندازه فیزیکی آنها است، بلکه بر اساس ویژگیهای زیستی و رفتاری نیز متفاوت است. دلفینها اغلب در اندازههای کوچکتری نسبت به نهنگها دیده میشوند و بیشتر به عنوان گروهی از حیوانات اجتماعی و باهوش شناخته میشوند که از همکاری و همپوشانی گروهی برای شکار و محافظت استفاده میکنند. این ویژگیها به عنوان نشانههای تمایزی بین دو دستهبندی اصلی، به ما کمک میکند که دلفین و نهنگ را از هم تمیز دهیم و درک بهتری از زندگی و رفتار این حیوانات دریایی پیدا کنیم.
هوش دلفین:
دلفینها به دلیل هوشمندی، اجتماعیت و تواناییهای شناختی بالا، از موجودات مورد توجه زیستشناسان و پژوهشگران علم زیستی هستند. آنها میتوانند در اجتماعات پیچیده اجتماعی زندگی کنند و رفتارهای پیچیدهای از جمله شناسایی صداها و همکاری در شکار را از خود نشان دهند.
دلفینها به میزان قابل توجهی به زندگی در آب تطابق یافتهاند و بدنشان با بالهها برای حرکت در آب و دم به عنوان پیشرانشگر کمک میکند. این ویژگیها به آنها امکان شنا به صورت سریع و ماندگاری در آب را برای مدت طولانی بدون نیاز به بارگیری مجدد نفس فراهم میآورد.
همچنین، به دلیل نیاز به پژواکیابی پیچیده در آب، دلفینها سامانههای عصبی پیشرفتهتری توسعه دادهاند. این باعث شده که مغز آنها نسبت به بقیه موجودات پیچیدهتر باشد و تواناییهای ادراکی بالایی را ارزیابی کند. این تواناییها ممکن است باعث شکلگیری رفتارهای فرهنگی در بین دلفینها شود، که این مفهوم به معنای انتقال الگوهای رفتاری یا فرهنگی بین اعضای گروه میباشد.
بعضی ویژگی های دلفین ها:
1. پرورش فرزندان: دلفینها مانند بسیاری از پستانداران، فرزندان خود را زنده به دنیا میآورند و آنها را با شیر خود تغذیه میکنند. این یک ویژگی مشترک در بین پستانداران است که برای بهبود شانس بقا فرزندان در محیط زندگی طبیعی اهمیت دارد.
2. زندگی گروهی: بسیاری از انواع دلفینها به صورت گروهی زندگی میکنند. این رفتار گروهی به آنها کمک میکند تا خطرات زیستی را کاهش دهند و از مزایای همکاری در شکار و دفاع از خود بهره ببرند.
3. مهارتهای شکار: دلفینها از تواناییهای مانند تولید سونار (صدای فراصوتی) و شنوایی بالا برای شکار ماهی و سایر سرپایانها استفاده میکنند. این قابلیتها به آنها کمک میکند تا طعمههایشان را در آبهای اطراف پیدا کنند و شکار کنند.
4. غذا: ماهی و سایر سرپایانها به عنوان منابع غذایی اصلی دلفینها خدمت میکنند. این مواد غذایی اساسی برای تغذیه و رشد آنها است.
5. نهنگ قاتل: اشاره به این نکته که نهنگ قاتل (اورکا) تنها دلفینی است که به پستانداران دریایی بزرگ نیز حمله میکند، از مواردی است که برخی دلفینها در معرض خطرات قرار میدهد.
این ها به طور خلاصه برخی ویژگیهای زیستی، رفتاری و اکولوژیکی دلفینها را توضیح میدهد و به برخی از انواع آنها و شکارگران طبیعی آنها اشاره میکند.
انواع دلفین کدامند؟
دلفینها به عنوان اعضای دو گروه عمده، یعنی دلفینهای اقیانوسی و دلفینهای رودخانهای، در اکثر آبهای آزاد جهان و برخی رودخانههای آب شیرین پیدا میشوند. با توجه به تواناییهای هوشی بالا، رفتار دوستانه و فعالیت مداومشان، دلفینها از دوران گذشته توجه انسانها را به خود جلب کردهاند.
انسانها از دلفینها به دلیل تواناییهایشان برای یافتن ماهی، استفاده در مینیابی و حتی بهرهگیری از گوشت آنها برای تغذیه استفاده کردهاند. علاوه بر این، حضور دلفینها در فرهنگ و هنر انسانی نیز قابل توجه است، که نشان از تأثیر گستردهای است که این حیوانات بر جوامع انسانی داشتهاند.
بنابراین، دلفینها به عنوان یکی از حیوانات هوشمند و محبوب دریایی، نه تنها به انسانها کمکهای عملی ارائه میدهند بلکه در فرهنگ و هنر نیز جایگاه ویژهای دارند.
آیا دلفین خطرناک است؟
در مقایسه با بسیاری از حیوانات دریایی دیگر، دلفینها به طور کلی به عنوان حیوانات غیرخطرناک شناخته میشوند. آنها از لحاظ طبیعت، بهرهور و مهربان هستند و به شکل قابل توجهی با انسانها ارتباط برقرار میکنند. در حقیقت، دلفینها به عنوان یکی از پرهیزندهترین و باهوشترین حیوانات دریایی شناخته میشوند و با مردم برخورد میکنند، آنها معمولاً مهربان، باهوش و اجتماعی هستند و با انسانها ارتباطات مثبتی دارند. از آنجا که دلفینها به صورت طبیعی تمایل دارند از همهچیز فرار کنند، به ندرت و تنها در شرایط استثنایی ممکن است به طور غیرمنتظرهای به دلیل اشتباه انسانی یا تنشهای محیطی برخورد کنند. در موارد نادری که حوادثی رخ میدهد که دلفینها ممکن است به طور غیرارادی مردم را آسیب بزنند، این به عوامل خاصی مربوط میشود مانند استرس یا تغییرات غیرطبیعی در رفتار آنها. اما به طور کلی، دلفینها به عنوان حیواناتی بیخطر و مفید برای انسانها شناخته میشوند.
دلفین ها چند سال عمر می کنند؟
دلفینها میتوانند طول عمر زندگی به سر ببرند. عمر دلفینها بستگی به چندین عامل دارد از جمله گونه، شرایط محیطی، تغذیه و سطح تهدیدات. به طور متوسط، دلفینها میتوانند تا ۳۰ تا ۵۰ سال طول عمر داشته باشند، با اینکه برخی از گونهها میتوانند حتی بیشتر از این عمر کنند. مثلاً، دلفینهای گرازی از طرفی معمولاً زندگیشان را به طولانیترین طول عمر میرسانند و حتی میتوانند تا ۷۰ سال زندگی کنند.
دلفین ها چگونه تنفس می کنند؟
دلفینها، مانند سایر موجودات زندهی زیرآبی، برای تنفس به هوا نیاز دارند و از ریههای خود برای جذب اکسیژن استفاده میکنند. این حیوانات نیاز دارند که به طور مکرر به سطح آب آمده و دفع گاز کربنیک که نتیجه تولید انرژی است، را انجام دهند. دلفینها با استفاده از اندام تنفسی خود که شامل دم و اعضای اطراف آن میشود، بسیار سریع و کارآمد تنفس میکنند. آنها معمولاً به صورت توالی نفس میکشند، که شامل نفس کشیدن از طریق دم و اخراج هوای کربن دیاکسید از طریق همان مسیر است. این فرآیند به دلیل ساختار خاص ریههایشان، که باعث افزایش سطح مخاط تماسی برای جذب بیشتر اکسیژن میشود، به خوبی به تنفس تحت آب تطبیق یافته است.
دلفین ها چگونه با هم ارتباط برقرار می کنند؟
دلفینها با استفاده از چندین روش مختلف با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند:
1. صداهای زیرآبی: دلفینها از صداهای زیرآبی برای ارتباط برقرار کردن استفاده میکنند. آنها از طریق تولید و شنیدن صداهای بسیار پیچیده و متنوع، که به عنوان "سونار" شناخته میشوند، با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند. این صداها شامل سونارهای ارسالی برای جستجوی غذا، تعامل اجتماعی، اعلام وجود به یکدیگر، و حتی انتقال اطلاعات مربوط به موقعیت و شرایط زیرآبی میشود.
2. حرکات بدنی و اعمال غیرکلامی: دلفینها از حرکات بدنی مختلف، نظیر قدمت زدن، پرش، مکث و حرکات شناوری برای ارتباط بین اعضای گروه استفاده میکنند. این حرکات میتوانند پیامهایی درباره تعهد، تنها بودن، تهدید یا دعوت به تعامل نشان دهند.
3. تعاملات اجتماعی: دلفینها تعاملات اجتماعی پیچیدهای دارند که شامل بازی، مراقبت از اعضای گروه، تقویت ارتباطات اجتماعی و تنظیم ترتیبهای اجتماعی میشود. این تعاملات به ویژه در گروههای خانوادگی و جمعیتهای بزرگ مانند گروههای دلفینهای اقیانوسی بسیار مهم هستند.
4. تبادل عواطف: دلفینها به نظر میرسد توانایی تشخیص و انتقال عواطف از جمله خوشحالی، ترس، اضطراب و حتی خوشایندی را دارند. این تبادلات میتواند باعث افزایش همبستگی و تقویت ارتباطات درون گروهی شود.
از طریق این مکانیسمهای مختلف، دلفینها توانایی بالقوهای برای ارتباطات پیچیده و متقابل با همگروهیهای خود دارند که از اهمیت بالایی برای بقا و موفقیت اجتماعی آنها شاهد است.
رفتارهای اجتماعی دلفین ها و نوع برخورد آنها با انسان ها
مطلب بعدی در مورد دلفین درباره رفتارهای اجتماعی دلفینها است که نشان میدهد آنها به عنوان حیوانات گروهی، ارتباطات و همبستگی قوی با اعضای گروه خود دارند. این ارتباطات به طور ویژه در شرایطی که یکی از اعضا زخمی یا بیمار شده باشد، بسیار مهم میشود. دلفینها به این افراد کمک میکنند تا به سطح آب برسند و نفس بکشند، که نشان از رفتار همبستگی و مراقبتآمیز آنها است.
علاوه بر این، دلفینها نه تنها با اعضای همگروه خود بلکه با دیگر جانوران دریایی نیز رفتارهای همبستگی نشان میدهند. برخی از دلفینها با حلقه زدن به دور شناگران، آنها را از حمله کوسهها در امان نگه میدارند، که این نشان از هوش و حساسیت اجتماعی آنها نسبت به دیگر موجودات است.
تشکیل گروه و رفتار اجتماعی در دلفینها به نظر میرسد به دلیل نیاز آنها برای افزایش امنیت گروهی و کاهش احتمال شکار توسط مهاجمان تکامل یافته است. با اینکه دلفینها خود به تنهایی نیز میتوانند از خود دفاع کنند، اما بهویژه در مواقع خطر، این رفتارهای گروهی میتواند برای حفاظت از اعضای گروه ضروری باشد.
بنابراین، رفتارهای اجتماعی دلفینها نه تنها به افزایش امنیت و بقای گروه کمک میکند، بلکه از تکاملی است که نشان از هوش و تعاملات پیچیده این حیوانات نشان میدهد.
آیا دلفین ها پرخاشگر هستند؟
دلفینها نیز اغلب به یکدیگر حمله میکنند. با افزایش سن یک نر، زخمهای بیشتری به دلیل مشتمل شدن در حملات دیگر دلفینها به بدنش ظاهر میشود. این حملات را دلفینها، همانند انسانها در برابر یکدیگر، به دلایل مانند تسلط بر گروه و دستیابی به منابع انجام میدهند. این نبردها گاهی به اندازهای تشدید میشوند که دلفین شکست خورده مجبور میشود گروه را ترک کند. دلفینهای پوزه بطری نر نیز به عنوان کشتی فرزند شناخته میشوند، با کوبیدن خود به فرزندان یا گاز گرفتن آنها. در یک مطالعه، نیمی از ۱۰ فرزندی که به ظاهر توسط پدرانشان کشته شدند، نشانههای آشکار جراحت بیرونی نداشتند، بلکه درون بدن آسیب جدی دیده بودند. با اینکه دلیل دقیق بر این رفتار وجود ندارد، به نظر میرسد که رفتارهای پرخاشگرانه ناشی از تلاش برای برتری در گروه نقش دارد. همچنین، دلفینها بنا به دلایلی نامعلوم، گرازماهیها را نیز میکشند، اگرچه گرازماهیها رژیم غذایی متفاوتی نسبت به آنچه که دلفینها دارند، دارند و به همین دلیل به عنوان رقبای آنها شناخته نمیشوند.
آیا دلفین تخمگذار است یا بچه زا؟
دلفینها از جمله حیوانات بچهزا هستند. این به این معنی است که بعد از باروری، دلفین ماده میتواند نوزاد خود را زایمان کند. دوره بارداری دلفینها حدوداً یک سال است و نوزادان بعد از زایمان، تغذیه را از مادر خود دریافت میکنند تا به سرعت رشد کنند. این فرآیند زایمان و مراقبت از نوزادان پس از زایمان، به وضوح نشان میدهد که دلفینها از گونههای بچهزای هستند و این ویژگی برای تقویت ارتباطات اجتماعی و بقا آنها بسیار مهم است.
سالانه حدود دو هزار جانور دریایی به ساحل میرسند و در آنجا جان باختهاند. این جانورها بیشتر از خانوادهٔ آببازسانان دنداندار هستند، که شامل دلفینها و نهنگها میشوند و نه از خانوادهٔ آببازسانان بیدندان که مانند نرمتنان و لاکپشتها هستند.
به طور خاص، این اطلاعات نشان میدهند که این جانورها که به ساحل میآیند و میمیرند، اغلب از گروههایی مانند دلفینها و نهنگها هستند که دندان دارند، نه از گروههایی مانند نرمتنان که بیدندان هستند.
- ۰۳/۰۵/۰۶