برتراند راسل

برتراند راسل (۱۸۷۲-۱۹۷۰) یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان و متفکران قرن بیستم به شمار می‌رود. او نه تنها در زمینه‌های فلسفه و منطق، بلکه در ریاضیات و علوم اجتماعی نیز تأثیرات عمیقی گذاشت. راسل به عنوان یکی از بنیانگذاران فلسفه تحلیلی شناخته می‌شود و آثارش به ویژه در زمینه نظریه دلالت و تحلیل زبان بسیار مهم هستند.

راسل به دنبال ایجاد یک بنیاد منطقی برای ریاضیات بود و در این مسیر با آلفرد نورث وایت‌هد همکاری کرد. او تلاش کرد تا از طریق منطق کلاسیک، ساختارهای پیچیده ریاضی را تبیین کند. مقاله معروف او با عنوان «در باب دلالت» به عنوان یکی از ارکان فلسفه معاصر شناخته می‌شود.

علاوه بر فعالیت‌های علمی، راسل به عنوان یک فعال سیاسی و صلح‌طلب نیز شناخته می‌شود. او مخالف جنگ و امپریالیسم بود و برای اعتقاداتش هزینه‌های زیادی پرداخت، از جمله زندانی شدن و اخراج از دانشگاه در دوران جنگ جهانی اول. نظرات انتقادی او درباره هیتلر و استالین و همچنین موضع‌گیری‌اش در برابر جنگ ویتنام نشان‌دهنده تعهد عمیق او به اصول انسانی و حقوق بشر است.

آدولف هیتلر (Adolf Hitler)

آدولف هیتلر (Adolf Hitler) یکی از جنجالی‌ترین و تأثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ معاصر است که به عنوان رهبر حزب نازی (Nazi Party) و دیکتاتور آلمان (Germany) در دوره جنگ جهانی دوم شناخته می‌شود. او با ایدئولوژی فاشیستی (Fascist Ideology) و نژادپرستی (Racism) به قدرت رسید و مسئولیت بسیاری از جنایات جنگی و نسل‌کشی‌ها را بر عهده داشت. در اینجا به بررسی زندگی، سیاست‌ها، و تأثیرات هیتلر می‌پردازیم.

۱. زندگی‌نامه

الف) دوران کودکی و جوانی

• تولد: آدولف هیتلر در تاریخ ۲۰ آوریل ۱۸۸۹ در شهر براوناو آم این (Braunau am Inn) در اتریش به دنیا آمد. او فرزند آلوئیس هیتلر (Alois Hitler) و کلارا هیتلر (Klara Hitler) بود.

• تحصیلات: هیتلر در جوانی به هنر علاقه‌مند بود و به وین (Vienna) نقل مکان کرد تا به تحصیل در هنر بپردازد. اما او نتوانست در آکادمی هنرهای زیبا (Academy of Fine Arts) پذیرفته شود و به دلیل مشکلات مالی و عدم موفقیت در تحصیل، زندگی سختی را تجربه کرد.

ب) ورود به سیاست

جلال‌الدین محمد بلخی، معروف به مولوی

جلال‌الدین محمد بلخی، معروف به مولوی، مولانا و رومی، شاعر برجسته فارسی‌زبان ایرانی است که در ۶ ربیع‌الاول ۶۰۴ هجری قمری (۱۲۰۷ میلادی) به دنیا آمد و در ۵ جمادی‌الثانی ۶۷۲ هجری قمری (۱۲۷۳ میلادی) درگذشت. نام کامل او «محمد بن محمد بن حسین حسینی خطیبی بکری بلخی» بوده و در دوران حیات به القاب «جلال‌الدین»، «خداوندگار» و «مولانا خداوندگار» شناخته می‌شد. از سده‌های بعدی، به‌ویژه از سدهٔ نهم هجری، القاب «مولوی»، «مولانا»، «مولوی رومی» و «ملای رومی» برای او به کار رفته و برخی اشعارش نشان می‌دهد که او خود را با تخلص‌هایی چون «خاموش» و «خَموش» معرفی کرده است.

نفوذ مولوی فراتر از مرزهای ملی و قومیتی است. ایرانیان، افغان‌ها، تاجیک‌ها، ترکیه‌ای‌ها، یونانیان و دیگر مسلمانان آسیای میانه و جنوب شرق آسیا در طول هفت قرن اخیر به شدت تحت تأثیر میراث معنوی او قرار گرفته‌اند. اشعار مولوی به‌طور گسترده‌ای به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه شده و در غرب، او به عنوان «محبوب‌ترین» و «پرفروش‌ترین» شاعر در ایالات متحده شناخته می‌شود.

فروغ فرخزاد

فروغ‌زمان فرّخزاد (۸ دی ۱۳۱۳ – ۲۴ بهمن ۱۳۴۵) شاعر ایرانی بود. او شش کتاب شعر منتشر کرد که از نمونه‌های برجسته شعر نو فارسی به شمار می‌روند. فرّخزاد کار خود را با مجموعه‌های «اسیر»، «دیوار» و «عصیان» در قالب شعر نیمایی آغاز کرد و به عنوان یکی از پیشگامان شعر نو فارسی شناخته می‌شود.

آشنایی او با ابراهیم گلستان، نویسنده و فیلم‌ساز سرشناس ایرانی، و همکاری با وی، تحولی فکری و ادبی در فرّخزاد ایجاد کرد. پس از بازگشت به شعر، او با انتشار مجموعه «تولدی دیگر» تحسین گسترده‌ای را برانگیخت. سپس با انتشار مجموعه «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» جایگاه خود را به عنوان شاعری برجسته در شعر معاصر ایران تثبیت کرد. آثار و اشعار فرّخزاد به زبان‌های مختلفی از جمله انگلیسی، ترکی، عربی، چینی، فرانسوی، اسپانیایی، ژاپنی، آلمانی و عبری ترجمه شده‌اند.

محمد علی بهمنی

محمّدعلی بهمنی (۲۷ فروردین ۱۳۲۱ – ۹ شهریور ۱۴۰۳) شاعر و غزل‌سرای ایرانی بود.

بهمنی به عنوان یکی از برترین غزل‌سرایان معاصر شناخته می‌شود و غزل معاصر بخشی از موفقیت خود را مدیون تلاش‌های او و حسین منزوی می‌داند. او همچنین در قالب‌های نیمایی و دیگر اشعار کلاسیک آثار زیادی دارد و یکی از چهره‌های برجسته در عرصه ترانه‌سرایی به شمار می‌آید. بسیاری از ترانه‌ها و اشعار او با صدای ناصر عبداللهی اجرا شده است.

زندگی

وی دربارهٔ تولد خود می‌گوید: «دو ماه به زمان تولد من باقی مانده بود که برادرم در دزفول بیمار شد. خانواده برای عیادت او به دزفول رفتند و من در قطار به دنیا آمدم. به همین دلیل در شناسنامه‌ام نوشته شد “متولد دزفول”، زیرا دایی‌ام در ثبت احوال آن منطقه کار می‌کرد و در همان زمان شناسنامه‌ام را تهیه کرد. البته من مدت زیادی در دزفول نبودم و تنها ۱۰ روز یا یک ماه آنجا سپری کردیم؛ در واقع تهرانی هستیم. پدرم اهل ده ونک و مادرم اهل اوین است. ما در اصل ساکن بندرعباس بودیم و دوران کودکی‌ام را به صورت پراکنده در تهران، بخش شمیرانات، شهر ری، کرج و… گذراندم، چرا که پدرم در راه‌آهن مشغول به کار بود و مأموریت‌های ایستگاهی داشت. از سال ۱۳۵۳ به بندرعباس نقل مکان کردم.»

او در چاپخانه با فریدون مشیری، که در آن زمان مسئول صفحه شعر و ادب هفت‌تار چنگ مجله روشنفکر بود، آشنا شد. نخستین شعر او در سال ۱۳۳۰، زمانی که تنها ۹ سال داشت، در مجله روشنفکر منتشر شد. از آن زمان، شعرهای او به‌طور پراکنده در بسیاری از نشریات کشور و مجموعه‌های مختلف شعر به چاپ رسیده است.

سیمین بهبهانی

سیمین خلیلی، معروف به سیمین بهبهانی (زاده ۲۸ تیر ۱۳۰۶ – درگذشته ۲۸ مرداد ۱۳۹۳)، معلم، نویسنده، شاعر و غزل‌سرای معاصر ایرانی و از اعضای کانون نویسندگان ایران بود. او در طول زندگی خود بیش از ۶۰۰ غزل سرود که در بیست کتاب منتشر شده‌اند. شعرهای سیمین بهبهانی به موضوعاتی چون عشق به میهن، زمین‌لرزه، انقلاب، جنگ، فقر، تن‌فروشی، آزادی بیان و حقوق برابر برای زنان پرداخته‌اند. به دلیل سرودن غزل‌های فارسی در وزن‌های بی‌سابقه، او به «نیمای غزل» معروف است. سیمین بهبهانی دو بار در سال‌های ۱۹۹۹ و ۲۰۰۲ نامزد دریافت جایزه نوبل ادبیات شد و همچنین چندین جایزه بین‌المللی را از آن خود کرد.

زندگی شخصی

سیمین خلیلی در ۲۸ تیر ۱۳۰۶ در تهران به دنیا آمد. او فرزند عباس خلیلی (شاعر، نویسنده و مدیر روزنامه اقدام) و فخرعظما ارغون بود. عموی پدرش، میرزا حسین میرزاخلیل، از رهبران مشروطه بود و پدربزرگش، علامه ملاعلی رازی خلیلی تهرانی، شناخته شده است. پدرش عباس خلیلی (۱۲۷۲ نجف - ۱۳۵۰ تهران) به دو زبان فارسی و عربی شعر می‌سرود و حدود ۱۱۰۰ بیت از ابیات شاهنامه فردوسی را به عربی ترجمه کرده بود. او همچنین رمان‌های متعددی را تألیف کرده که همگی به چاپ رسیده‌اند.

حسین منزوی

حسین منزوی (زاده ۱ مهر ۱۳۲۵ – درگذشته ۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۳) شاعر ایرانی و برنده اولین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر در بخش شعر کلاسیک بود.

او به‌ویژه به عنوان شاعری در زمینه غزل شناخته می‌شود، اما در سرودن شعر نیمایی، شعر سپید و ترانه نیز مهارت داشت. نقش او در احیای غزل معاصر بسیار چشمگیر ارزیابی شده و برخی منتقدان کارهای او را انقلابی در غزل امروز می‌دانند و آن را با تحولات نیما در شعر فارسی مقایسه می‌کنند.

منزوی در ترانه‌سرایی نیز توانمند بود و آلبوم «نسیما» به خوانندگی علیرضا افتخاری شامل سروده‌های اوست. بسیاری از غزل‌هایش توسط خوانندگان معروفی چون علیرضا افتخاری، کوروش یغمائی، محسن نامجو، همایون شجریان، داریوش اقبالی و محمد نوری اجرا شده است.

نیما یوشیج

علی اسفندیاری (۲۱ آبان ۱۲۷۶ – ۱۳ دی ۱۳۳۸) که به نام نیما یوشیج شناخته می‌شود، شاعر ایرانی و بنیان‌گذار شعر نو فارسی است و به عنوان «پدر شعر نو» در ایران شناخته می‌شود. او یکی از تأثیرگذارترین شاعران در شعر معاصر ایران به شمار می‌رود.

نیما یوشیج در سال ۱۳۰۱ با انتشار منظومه «افسانه»، که به عنوان مانیفست شعر نو فارسی شناخته می‌شود، آغازگر انقلاب ادبی و روشنفکری در شعر مدرن فارسی بود. او به طور آگاهانه تمامی بنیادها و ساختارهای شعر کهن فارسی را به چالش کشید. عنوان شعر نو را خود او برگزید و این سبک بعدها به شعر نیمایی شهرت یافت.

تمامی جریان‌های اصلی شعر معاصر فارسی مدیون این انقلاب و تحولی هستند که نیما یوشیج به وجود آورد. بسیاری از شاعران و منتقدان معاصر، اشعار او را نمادین می‌دانند و او را در ردیف شاعران سمبولیست مشهور جهان قرار می‌دهند. نیما همچنین اشعاری به زبان مازندرانی دارد که تحت عنوان «روجا» منتشر شده است.

ماکس وبر(Max Weber)

ماکسیمیلیان کارل امیل وبر (Maximilian Carl Emil Weber) (۲۱ آوریل ۱۸۶۴ – ۱۴ ژوئن ۱۹۲۰) یک جامعه‌شناس، تاریخ‌نگار، حقوقدان و اقتصاددان سیاسی آلمانی بود که یکی از چهره‌های مرکزی در توسعه جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی به طور کلی به شمار می‌آید. ایده‌های او همچنان بر نظریه اجتماعی و تحقیقات تاثیر می‌گذارد.

وبر در سال ۱۸۶۴ در ارفورت به دنیا آمد و در برلین، گوتینگن و هایدلبرگ به تحصیل حقوق و تاریخ پرداخت. او در سال ۱۸۸۹ دکترای حقوق خود را دریافت کرد و در سال ۱۸۹۱ habilitation (مدرک تأسیس) گرفت و در برلین، فرایبورگ و هایدلبرگ تدریس کرد. دو سال بعد با دختر عمویش، ماریانه شنی‌تگر، ازدواج کرد. در سال ۱۸۹۷، پس از مرگ پدرش در پی یک مجادله، دچار شکست روحی شد. وبر تدریس را متوقف کرد و تا اوایل ۱۹۰۰ به سفر پرداخت. او بهبودی یافت و کتاب «اخلاق پروتستان و روح سرمایه‌داری» را نوشت. در طول جنگ جهانی اول، او در ابتدا از تلاش‌های جنگی آلمان حمایت کرد، اما بعداً به انتقاد از آن پرداخت و از دموکراتیزه شدن حمایت کرد. او همچنین سخنرانی‌هایی تحت عناوین «علم به عنوان یک شغل» و «سیاست به عنوان یک شغل» ارائه داد. پس از جنگ، وبر حزب دموکراتیک آلمان را تأسیس کرد، اما نتوانست در انتخابات موفق شود و در تدوین قانون اساسی وایمار مشاوره داد. او با ناامیدی از سیاست، تدریس را در وین و مونیخ از سر گرفت. وبر در سال ۱۹۲۰ در سن ۵۶ سالگی به دلیل ذات‌الریه درگذشت، که احتمالاً به دلیل پاندمی آنفولانزای اسپانیایی پس از جنگ بود. کتاب «اقتصاد و جامعه» ناتمام باقی ماند.

 

امیل دورکیم(Émile Durkheim)

دیوید امیل دورکیم (به فرانسوی: David Émile Durkheim - تلفظ فرانسوی: ​[eˈmil dyʀˈkɛm])، جامعه‌شناس برجسته‌ای بود که در تاریخ ۱۵ آوریل ۱۸۵۸ متولد شد و در ۱۵ نوامبر ۱۹۱۷ درگذشت. او به عنوان یکی از بنیان‌گذاران جامعه‌شناسی شناخته می‌شود و بسیاری او را به عنوان پدر جامعه‌شناسی می‌دانند. اگرچه آگوست کنت به عنوان کسی که واژه جامعه‌شناسی را معرفی کرد، شناخته می‌شود، اما دورکیم نخستین فردی بود که توانست کرسی استادی در این رشته را تأسیس کند. او همچنین مؤسس سالنامه جامعه‌شناسی در فرانسه به شمار می‌رود.

زندگی‌نامه

دورکیم در شهر اپینال، واقع در شهرستان لورن در امپراتوری دوم فرانسه به دنیا آمد. او از خانواده‌ای با ریشه‌های عمیق یهودی و فقاهتی بود. در دوران جوانی، علاوه بر تحصیل در مدارس غیرمذهبی، زبان عبری، عهد عتیق و تلمود را نیز آموخت. پس از دریافت تأییدیه سنتی کلیمی در سن سیزده سالگی، تحت تأثیر یک معلم زن کاتولیک به مذهب کاتولیک علاقه‌مند شد، اما به زودی از هرگونه تعلق مذهبی فاصله گرفت و به لاادری‌گری روی آورد.

 

دوران تحصیل متوسطه را در دبیرستان اپینال و سپس در دبیرستان لیسه لویی لوگران در پاریس گذراند. پس از دو بار ناکامی در امتحانات ورودی اکول نرمال سوپریور، او در سال ۱۸۷۹ موفق به ورود به این مدرسه عالی شد. هم‌کلاسی‌های او در این سال از استعدادهای برجسته قرن نوزدهم بودند و بسیاری از آن‌ها، مانند آنری برگسون و ژان ژورس، بعدها به چهره‌های بزرگ روشنفکری تاریخ فرانسه تبدیل شدند.

با وجود اینکه دورکیم در یک خانواده مذهبی بزرگ شده بود، در دوران نوجوانی و جوانی نگرش او به دین از حالت مومنانه به رویکردی علمی و پژوهشی تغییر کرد. از این دوران به بعد، دورکیم جوان تلاش کرد تا به جای نگاه صرفاً ایمانی و اعتقادی، به دین و مفاهیم مرتبط با آن از زاویه‌ای علمی و بی‌طرفانه بنگرد. او در آن زمان به دنبال تحصیل در زمینه‌های مرتبط با روش‌های علمی و مباحث اخلاقی بود تا بتواند به هدایت زندگی اجتماعی انسان‌ها کمک کند.

پس از سفری که دورکیم به آلمان داشت، با روان‌شناسی علمی که ویلیام وونت از پیشگامان آن بود، آشنا شد. این سفر تأثیرات عمیقی بر اندیشه و رفتار دورکیم گذاشت و پس از آن، او موفق به نگارش چندین اثر علمی در حوزه‌های مختلف شد که ریشه در تجربیات او از این سفر داشت. با انتشار این آثار، دورکیم توانست کمی شهرت کسب کند و در سال ۱۸۸۷ کرسی تدریس دانشگاهی در گروه فلسفه دانشگاه بوردو را به دست آورد.

امیل دورکیم در ۱۵ نوامبر ۱۹۱۷ بر اثر سکته مغزی در پاریس درگذشت و جسد او در گورستان مون‌پارناس در پاریس به خاک سپرده شد.