نهنگ گوژپشت (Megaptera novaeangliae) یا Humpback Whale یکی از بزرگترین گونههای نهنگ است که در سراسر اقیانوسها یافت میشود. این نهنگ به دلیل ویژگیهای ظاهری خاص و رفتارهای جالبی که دارد، بسیار شناختهشده است.
ویژگیهای ظاهری
نهنگهای گوژپشت بهطور معمول طولی بین ۱۲ تا ۱۶ متر دارند و میتوانند وزنی در حدود ۳۵ تا ۴۵ تن داشته باشند. بدن این نهنگها ضخیم و قوی است و بالههای بزرگ و کشیدهای دارند که بهطور خاص در سرشانهها متمایز هستند. به همین دلیل، آنها به نام "گوژپشت" نامیده میشوند، زیرا سر آنها معمولاً برجسته است و پشت بدن آنها نیز گاهی از حالت صاف بودن خارج میشود.
رفتار
یکی از ویژگیهای برجسته نهنگهای گوژپشت، رفتارهای حرکتی آنها است. آنها بهطور معروف به پرشهای بلند و غواصیهای عمقی معروف هستند. این نهنگها بهطور معمول برای غذا خوردن و جستوجو در اعماق دریا به مناطق سردتر اقیانوسها مهاجرت میکنند، سپس به مناطق گرمتر برای زادوولد میروند.
تغذیه
نهنگهای گوژپشت در دستهبندی نهنگهای فیلترکننده قرار دارند، به این معنا که از سیستم فیلترکنندهی خاصی به نام "بالهها" برای تغذیه استفاده میکنند. آنها در اعماق اقیانوسها به شکار ماهیها، کریل و سایر جانداران دریایی میپردازند. یکی از روشهای خاص شکار آنها استفاده از تکنیکهایی مانند "حبابسازی" است که به کمک آنها میتوانند دستههای بزرگی از ماهیها را جمعآوری کنند.
مهاجرت
نهنگهای گوژپشت یکی از گونههایی هستند که مهاجرتهای طولانی و برجستهای دارند. آنها معمولاً از مناطق سرد و غنی از غذا در قطب شمال به سمت مناطق گرمتر در خط استوا برای فصل زادوولد مهاجرت میکنند. این مهاجرتها میتوانند در حدود ۵ هزار تا ۷ هزار کیلومتر طول داشته باشند. در طول مسیر مهاجرت، این نهنگها ممکن است بهطور گروهی سفر کنند.
ارتباطات و آوازها
یکی از جالبترین ویژگیهای نهنگهای گوژپشت، آوازهای خاص آنها است. نهنگهای گوژپشت به طور ویژه در فصل جفتگیری آواز میخوانند. این آوازها میتوانند مدت زمان زیادی به طول بیانجامند و آنها در برخی مواقع این آوازها را بهطور مشترک در یک گروه میخوانند. آوازهای این نهنگها پیچیده و دارای الگوهای خاصی هستند که پژوهشگران هنوز در حال مطالعه آنها هستند.
وضعیت حفاظتی
در گذشته، نهنگهای گوژپشت توسط شکارچیان تجاری بهشدت تحت فشار قرار گرفتند و تعداد آنها بهشدت کاهش یافت. اما پس از آن که در دهه ۱۹۶۰ شکار نهنگها بهطور جهانی ممنوع شد، جمعیت این نهنگها بهطور قابل توجهی افزایش پیدا کرد. با این حال، این نهنگها هنوز با تهدیداتی نظیر آلودگی دریاها، برخورد با کشتیها و تغییرات اقلیمی مواجه هستند. بنابراین، نهنگهای گوژپشت در بسیاری از مناطق تحت حفاظت قرار دارند و تلاشهایی برای حفظ آنها در حال انجام است.
توزیع جغرافیایی
نهنگهای گوژپشت در تمام اقیانوسها، بهویژه در اقیانوسهای اطلس، آرام و هند یافت میشوند. این نهنگها بهطور معمول در آبهای گرمتری در طول فصل زادوولد به سر میبرند و پس از آن به آبهای سردتر برای تغذیه مهاجرت میکنند.
نتیجهگیری
نهنگ گوژپشت یکی از زیباترین و پیچیدهترین موجودات دریایی است که نه تنها از نظر ظاهری جذابیت دارد بلکه از نظر رفتاری و ارتباطی نیز ویژگیهای منحصر به فردی را از خود نشان میدهد. مهاجرتهای طولانی، آوازهای خاص و روشهای جالب شکار از جمله دلایلی هستند که این نهنگها را به یکی از نمادهای دنیای دریایی تبدیل کرده است.
- ۰۳/۱۱/۱۹