خفاش‌های خون‌آشام، که به نام خفاش‌های وَمپایر نیز شناخته می‌شوند، گونه‌ای خاص از خفاش‌ها هستند که به خون جانوران دیگر تغذیه می‌کنند. تنها سه گونه از این خفاش‌ها از خون دیگر موجودات زنده می‌خورند و همه آن‌ها بومی آمریکای مرکزی و جنوبی هستند. این خفاش‌ها که بیشتر به عنوان موجودات اهریمنی و خون‌آشام در افسانه‌ها و اسطوره‌ها شناخته می‌شوند، به شکل گسترده‌ای در داستان‌های فرهنگ‌های مختلف حضور دارند.
ویژگی‌های فیزیکی و روش تغذیه
خفاش‌های خون‌آشام از خانوادهٔ دسمودوس روتوندوس (Desmodus rotundus) هستند. این خفاش‌ها به طور معمول دارای بال‌هایی به طول حدود هشت اینچ (حدود ۲۰ سانتیمتر) هستند و بدنشان به اندازهٔ انگشت شست یک انسان بزرگسال می‌باشد. تغذیهٔ آن‌ها از خون دیگر جانوران، به‌ویژه پرندگان بزرگ، گله‌ها، اسب‌ها و خوک‌ها، سبب می‌شود که این جانوران کوچک توجه بیشتری به خود جلب کنند.
آن‌ها برای تغذیه از خون، ابتدا با دندان‌های تیز خود بریدگی‌های ریزی در پوست جانورانی که در حال خواب هستند، ایجاد می‌کنند. بزاق این خفاش‌ها حاوی ماده‌ای شیمیایی است که از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند، به طوری که خفاش می‌تواند به راحتی خون را از زخم ایجاد شده بمکد. علاوه بر این، ماده‌ای بی‌حس‌کننده در بزاق آن‌ها وجود دارد که باعث می‌شود جانور هدف بیدار نشود و از شکار جلوگیری نکند.
روش شکار و ویژگی‌های حسی
خفاش‌های خون‌آشام برای پیدا کردن طعمه خود از چندین حس مختلف بهره می‌برند. آن‌ها قادرند با استفاده از صدا، بو و پژواک، شکار خود را شناسایی کنند. همچنین این خفاش‌ها از حسگرهای ویژهٔ گرمایی در بینی‌هایشان استفاده می‌کنند تا سیاهرگ‌های نزدیک به سطح پوست موجودات زنده را شناسایی کنند. این ویژگی‌ها به آن‌ها کمک می‌کند تا با دقت بسیار بالا، محل‌های حساس بدن شکار خود را پیدا کنند.
خواص درمانی بزاق خفاش‌های خون‌آشام
بزاق خفاش‌های خون‌آشام حاوی ترکیباتی است که از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند و در دنیای پزشکی ممکن است مفید واقع شود. تحقیقات نشان داده است که این بزاق می‌تواند در رقیق کردن خون مؤثر باشد و در درمان حملات قلبی و سکته‌ها نیز کمک کند. مواد شیمیایی موجود در بزاق خفاش‌های خون‌آشام قادرند لخته‌های خونی را در عروق مغزی حل کرده و از بین ببرند. داروهایی که از این ترکیبات استخراج می‌شوند، می‌توانند در درمان سکته‌های مغزی تا ۹ ساعت پس از وقوع مفید واقع شوند، در حالی که داروهای معمولی تنها در ۴ ساعت اول از وقوع سکته مؤثرند.
اهمیت اکولوژیکی و خطرات اشتباه در شناسایی
با اینکه خفاش‌های خون‌آشام به عنوان آفات شناخته می‌شوند، باید توجه داشت که بیشتر گونه‌های خفاش‌ها هیچ خطری برای انسان‌ها ندارند. بسیاری از خفاش‌ها به‌ویژه در اکوسیستم‌های طبیعی و کشاورزی نقش مهمی ایفا می‌کنند. این خفاش‌ها به کنترل حشرات آسیب‌زا و گرده‌افشانی گیاهان کمک می‌کنند. متأسفانه، گاهی اوقات مردم به اشتباه به این گونه‌ها حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برند، در حالی که خفاش‌های سودمند زیادی وجود دارند که نقشی مثبت در محیط‌زیست دارند.
زندگی اجتماعی و نوع‌دوستی
خفاش‌های خون‌آشام معمولاً در کلونی‌ها زندگی می‌کنند و در این جوامع، نوع‌دوستی یکی از ویژگی‌های بارز آن‌ها است. این خفاش‌ها به یکدیگر کمک می‌کنند تا از خون تغذیه کنند. در برخی موارد، اگر یکی از اعضای کلونی قادر به پیدا کردن غذا نباشد، دیگران خون خود را با آن شریک می‌شوند تا جانور هم‌نوع خود از گرسنگی نمیرند.
نتیجه‌گیری
خفاش‌های خون‌آشام در حالی که ممکن است ترس و وحشت را در ذهن برخی افراد ایجاد کنند، از نظر علمی و پزشکی می‌توانند فواید زیادی داشته باشند. با وجود اینکه این خفاش‌ها به دلیل تغذیه از خون جانوران دیگر شهرت دارند، در حقیقت بسیاری از گونه‌های دیگر خفاش‌ها به‌طور طبیعی در اکوسیستم‌ها نقشی بسیار مثبت ایفا می‌کنند. بنابراین، لازم است که نسبت به این موجودات با دیدی دقیق‌تر و متوازن‌تر نگاه کنیم تا هم از خطرات و هم از مزایای آن‌ها بهره‌مند شویم.
مطالب مرتبط:
علت شکار خفاش ها توسط انسان ها