حیات بر پایه کربن به نوعی از حیات اطلاق می‌شود که بر پایه مولکول‌های کربنی ساخته شده است. این نوع حیات شامل بیشتر موجودات زنده زمینی می‌شود، از جمله باکتری‌ها، گیاهان، قارچ‌ها، حیوانات و حتی انسان‌ها.
کربن به عنوان یک عنصر شیمیایی کلیدی در حیات زمینی عمل می‌کند، زیرا به واسطه خواص خاص خود (مثل توانایی ایجاد پیوندهای شیمیایی متنوع و تشکیل زنجیره‌های مولکولی طولانی) به ساختارها و واکنش‌های زیستی اجازه می‌دهد. مولکول‌های زیستی معمولاً شامل کربن، هیدروژن، اکسیژن و نیتروژن هستند، با ترکیباتی از جمله کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، لیپیدها و اسیدهای نوکلئیک.
از آنجا که زندگی بر پایه کربن برای زمینی‌ها بسیار شایع است، در مطالعات فضایی نیز به دنبال شرایطی هستیم که ممکن است این نوع حیات در آن‌ها وجود داشته باشد، اما باید توجه داشت که زندگی بر پایه کربن تاکنون تنها نمونه مشاهده شده ما از حیات است.
منظور از "حیات بر پایه کربن" (Carbon-based Life) چیست؟
اصطلاح "حیات بر پایه کربن" به موجودات زنده‌ای اطلاق می‌شود که ساختار شیمیایی و متابولیسم آن‌ها بر اساس ترکیبات کربنی استوار است. در این نوع حیات، عنصر کربن نقش اساسی را در تشکیل مولکول‌هایی ایفا می‌کند که برای فرآیندهای زیستی حیاتی لازم هستند. این مولکول‌ها شامل پروتئین‌ها، اسیدهای نوکلئیک (DNA و RNA)، کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و سایر ترکیبات آلی هستند.