ضرب‌المثل‌ها یکی از مهم‌ترین و زیبا‌ترین بخش‌های فرهنگ و ادبیات هر زبان و قومی هستند. این عبارات کوتاه و گاهی طنزآمیز، معمولاً حکمت‌ها و تجربیات نسل‌های گذشته را در خود جای داده‌اند و به‌عنوان ابزاری برای انتقال مفاهیم و ارزش‌های فرهنگی به کار می‌روند. یکی از موضوعات جذاب و پرمحتوا در ضرب‌المثل‌ها، استفاده از عناصر طبیعی مانند ماه است. ماه، به‌عنوان نماد زیبایی، روشنی و گاهی رازآلودگی، در بسیاری از فرهنگ‌ها مورد توجه قرار گرفته و در ضرب‌المثل‌ها نیز به‌وفور دیده می‌شود.
ضرب‌المثل‌ها درباره ماه، نه‌تنها به زیبایی ظاهری آن اشاره دارند، بلکه بسیاری از آن‌ها به مفاهیم عمیق‌تری مانند عشق، تنهایی، و گذر زمان پرداخته و ابعاد مختلف زندگی انسانی را به تصویر می‌کشند. برای مثال، برخی از ضرب‌المثل‌ها به ارتباطات عاطفی و عشق اشاره دارند و ماه را به‌عنوان نماد عشق و دوستی معرفی می‌کنند. این نوع از ضرب‌المثل‌ها می‌توانند به ما کمک کنند تا درک بهتری از احساسات و روابط انسانی داشته باشیم.
علاوه بر این، ماه به‌عنوان یک پدیده طبیعی، نماد تغییر و تحول نیز هست. در بسیاری از ضرب‌المثل‌ها، تغییرات ماه و مراحل مختلف آن به‌عنوان نمادی از تغییرات زندگی و گذر زمان به کار رفته است. این نکته نشان می‌دهد که چگونه طبیعت و پدیده‌های آن می‌توانند در تفکر و ادبیات ما تأثیرگذار باشند. در نهایت، بررسی ضرب‌المثل‌ها درباره ماه می‌تواند به ما کمک کند تا نه‌تنها با فرهنگ و ادبیات خود آشنا شویم، بلکه به عمق معانی و ارزش‌های انسانی نیز پی ببریم.
ضرب المثل در مورد ماه:
ماه همیشه پشت ابر نمی ماند.
درازی شاه خانم به پهنای ماه خانم در!
سال به دوازده ماه ما می بینیم یکدفعه هم تو ببین!
ماه درخشنده چو پنهان شود - شب پره بازیگر میدان شود!
بماه میگه تو در نیا من در میام!
با ماه نشینی ماه شوی با دیگ نشینی سیاه شوی!
میان ماه من تا ماه گردون- تفاوت از زمین تا آسمان است!
مثل ماه شب چهارده می ماند!
اوضاع قمر در عقرب است!
ضرب المثل در مورد مهتاب:
امشب ما دزد شدیم، مهتاب شد!
مهتاب نرخ ماست را می شکند!
دختر آفتاب ماهتاب ندیده!
ضرب المثل در مورد تاریکی:
تیری در تاریکی انداختن.
چو به گشتی طبیب خود میازار - چراغ از بهر تاریکی نگه دار!
ای آقای کمرباریک! کوچه روشن کن و خانه تاریک!