تقطیع چیست؟

تقطیع به معنای تقسیم و خرد کردن است. در علم عروض، این واژه به عمل تقسیم کلمات به بخش‌های مجزا اشاره دارد. به عنوان مثال، اگر بخواهیم کلمه «بر افروخته» را تقطیع کنیم، می‌توانیم آن را به چهار بخش تقسیم کنیم:

1. بخش اول: بَ
2. بخش دوم: رَ ف
3. بخش سوم: رُخ
4. بخش چهارم: تِ

بنابراین، می‌توان نوشت: «بر افروخته» = بَ + رَف + رُخ + تِ.

به همین ترتیب، کلمه «خدایا» به سه بخش زیر تقسیم می‌شود:

1. خُ
2. دا
3. یا

در حالی که کلمه «مَن» تنها یک بخش دارد. همچنین، کلمه «شُما» به دو بخش زیر تقسیم می‌شود:

1. شُ
2. ما

مشاهده می‌شود که این دو بخش از نظر کشش صوتی و همچنین تعداد واک‌ها برابر نیستند. بخش اول (شُ) از دو واک تشکیل شده است که شامل یک صامت و یک مصوت کوتاه می‌باشد، در حالی که بخش دوم (ما) از سه واک تشکیل شده که شامل دو صامت و یک مصوت کوتاه است. همچنین، توجه به فتحه روی حرف (م) مهم است، زیرا همان‌طور که قبلاً ذکر شد، پیش از حرف «الف»، مصوت کوتاه (فتحه) قرار می‌گیرد.