6 ویژگی غزل معاصر

غزل معاصر ویژگی‌های متمایز و نوآورانه‌ای نسبت به غزل کلاسیک دارد. این ویژگی‌ها شامل:

1. آزادی در قافیه و ردیف: برخلاف قیدهای سخت‌گیرانه غزل کلاسیک، غزل معاصر می‌تواند از قافیه و ردیف آزادانه‌تری استفاده کند.
   
2. موضوعات جدید: از مسائل اجتماعی، سیاسی، و فردی مدرن تا تجربیات درونی و روان‌شناختی، موضوعات غزل معاصر بسیار متنوع و به‌روز شده است.

3. زبان و سبک: استفاده از زبان ساده‌تر و غیررسمی به‌جای زبان پیچیده و ادبی کلاسیک، که ارتباط با مخاطب را تسهیل می‌کند.

4. شکست قالب‌های سنتی: غزل معاصر می‌تواند از قالب‌های سنتی فاصله بگیرد و به فرم‌های نوین و آزادتر روی آورد.

5. تجربه‌های نوین و صوری: شامل استفاده از تکنیک‌های مدرن شعری مانند قطعات نثری، تصاویر و استعارات تازه، و نثر درونی.

6. توجه به فردیت و احساسات شخصی: بیشتر بر روی تجربیات و احساسات فردی شاعر تمرکز دارد، با نگاهی به دنیای درونی و عواطف پیچیده.

این ویژگی‌ها غزل معاصر را به سبکی پویا و تغییرپذیر تبدیل کرده که به خوبی منعکس‌کننده وضعیت‌ها و احساسات معاصر است.

نمونه ی یک غزل معاصر:

ما را غم نان و نمکی  داد به کشتن

سدیم که آن را ترکی داد به کشتن

 *

شاکی نشو از گله ی زاغان گرسنه

این مرزعه را آدمکی داد به کشتن

 *

چون حاصل ابر و مه و خورشید و فلک را

چیدیم و اگرچه، کپکی داد به کشتن

 *

می سوزم از اینکه گل نیلوفر ما را

توفان که نه باد خنکی داد به کشتن

 *

تا مقصد آزادی و پرواز و پرنده

خود را خود هر قاصدکی داد به کشتن

 *

آن بوسه که بر سنگ مزاری بزند یار

می خواست کند هر کمکی داد به کشتن

 *

آینده قطاری است که جامانده ی آن را

سرگیجه ی چرخ و فلکی داد به کشتن

 *

در خانه تو را دشمن دانای دغلکار

بی آنکه زند ناخنکی داد به کشتن

 *

با آنچه که وابسته ی آنیم ریا کرد

از ماست که ما را کلکی داد به کشتن.

شاعر: بهرام بهرامی

نقد شعرهای بهرام بهرامی به قلم ه م

تلمیح در اشعار بهرام بهرامی : (در کل تلمیح یک آرایه ادبی است که به آیه حدیث و یا داستانی مشهور اشاره دارد که فرق آن با تضمین این است که در تلمیح ما فقط یک اشاره می کنیم اما در تضمین کاملا آن را در شعر یا نوشته خود می آوریم.)

روی قطار عافیت کوه عظیمی ریخته

دل خوش به این که کوه بالا می کشد دامن نباش!

دل خوش به این که باز دهقان فداکاری کند

آتش به پیراهن مسیر بسته را روشن نباش!

(اشاره به داستان دهقان فداکار)

*

شازده شاید که آن روباه را اهلی کند!

کی ولی خوک حریص جاه را اهلی کند؟

او فقط سیاره ها را اشتباهی رفته است.

تا که موجودات اشتباه را اهلی کند.

(اشاره به داستان شازده کوچولو اثر آنتوان دو سنت اگزوپری)

*

 موی خود را از فراز قلعه آویزان نکن

شاهزاده در شب حیله اسیر افتاده است!

(اشاره به داستان راپونزل که توسط زن جادوگر بالای یک قلعه اسیر شده بود و موهای بلند خود را از بالای قلعه برای شاهزاده آویزان می کند و شاهزاده نهایتاً او را نجات می دهد).

*

زرتشت با جمعیت مشتاق دلقک ها چه گفت؟

باری خدا مرده! و می گفتند تهمت می زند!

(اشاره به گفتگوی زرتشت با جمعیتی که سرگرم تماشای بندبازی بودند. در کتاب چنین گفت زرتشت اثر فردریش نیچه)

*

غرق خواهد گشت جک با تایتانیک

رز دعا کن بتمنی پیدا شود!

(اشاره به داستان فیلم معروف تایتانیک)

*

او مگر داروغه ی بد ذات مردم خوار نیست؟

من که شک دارم به رابین هود ثروتمند ها!

(اشاره به داستان رابین هود و داروغه)

*

اسب سفید آمد و بر آن سوار نیست

شهزاده ی امید میان غبار نیست.

(اشاره به آهنگ شهزاده ی زرین کمر عهدیه)

*

شبی با اسب تک شاخ سفید و بالدار خویش

اگر با پای خود رفته است، با سر بر نخواهد گشت.

نشو خیره به این جاده، جز از کوه غرور تو

همان شهزاده ی زرینه افسر بر نخواهد گشت.

(اشاره به آهنگ شهزاده ی زرین کمر عهدیه)

*

گفت آرزو کن یاد آبادی نیفتاد.

یاد همان چیزی که افتادی نیفتاد.

 

غول چراغ آمد کلاغی آرزو کرد

طوطی به یاد حرف آزادی نیفتاد.

(اشاره به داستان غول چراغ و علاء الدین)

*

پوریای ولی باید می شد ولی او را

خود شیفته کرد آنچه که قاموس ندارد.

(اشاره به داستان پوریای ولی پهلوان نامدار ایران زمین)

*

چون حاصل ابر و مه و خورشید و فلک را

چیدیم و اگرچه، کپکی داد به کشتن

(اشاره به شعر معروف سعدی شیرازی : ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند، تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری)

*

*

ایراد ساختار زبانی در اشعار بهرام بهرامی

این کوچ نداده است به من فرصت این را

یک دم بنشینم و بگویم که چه خسته ام.

در این بیت، ایراد زبانی مشهودی وجود دارد. خسته ام را اگر به همان حالت خسته ام بخوانیم وزن شعر غلط می شود. پس لاجرم باید به صورت عامیانه و حالت ترانه بخوانیم تا وزن شعر صحیح باشد. یعنی به صورت خسته م، باید خوانده بشود. این به این معنی است که در این بیت بهرام بهرامی برای این که از وزن و قافیه خارج نشود، از حالت رسمی زبان خارج شده است.

*

واج آرایی در اشعار بهرام بهرامی

شاعران چشم جهانند و چه سود این پنجره

بس حریصانه به کابوس حصیر افتاده است.

(استفاده مکرر از حروف س و ص و خلق یک واج آرایی زیبا)

*

تضمین در غزل های بهرام بهرامی

(فکر بهبود خود ای دل ز دری دیگر کن)

گورکن روح به اجساد نبخشیده هنوز.

(استفاده از مصرعی از حافظ)

*

بر سر هر دانه بنوشته که این رزق فلان

گر نجنبد می رود در کام نیرومند ها.

(استفاده از بیتی از مولانا : بر سر هر دانه بنوشته فلان!  کین بود رزق فلان بن فلان)

*

(بنشین بر لب جوی و گذر عمر بببین)

و ببین عاقبت این همه آدم برفی!

(استفاده از مصرع معروف حافظ شیرازی)

*

(آدمی در عالم خاکی نمی آید به دست)

زودتر در کهکشان بی هراس دیگری!

(عالمی دیگر بباید ساخت وز نو آدمی)

آدمی باهوش تر با یک حواس دیگری!

(استفاده از بیت معروف حافظ شیرازی)

*