از بقاء ژنها تا وجدان انسان
آیا کشتن همیشه بد است؟ آیا باید به نیازمندان کمک کرد، حتی اگر به ما ربطی نداشته باشند؟ آیا انصاف، یک قرارداد اجتماعیست یا چیزی عمیقتر و ذاتی در ما؟ ما انسانها از کودکی با واژهای به نام اخلاق سر و کار داریم، بیآنکه همیشه بدانیم دقیقاً با چه چیزی طرف هستیم.
در این مقاله، سعی میکنیم «اخلاق» را نه از دیدگاه فیلسوفان قرون وسطی، بلکه از چشمانداز علم، بهویژه زیستشناسی فرگشتی، روانشناسی تکاملی و علوم اعصاب بررسی کنیم. اینجا خبری از فرامین آسمانی و لوحهای سنگی نیست. ما میخواهیم ببینیم اخلاق از کجا آمده، چرا وجود دارد، و آیا بدون دین و خدا هم میتوان انسان اخلاقی بود یا نه.
🧬 اخلاق در طبیعت: آیا حیوانات هم «اخلاق» دارند؟
شاید تصور کنیم فقط انسانها میتوانند اخلاقی باشند. اما پژوهشها در رفتارشناسی حیوانات نشان دادهاند که رگههایی از همدلی، انصاف و حتی کمکرسانی در بسیاری از گونهها دیده میشود.
شامپانزهها اگر ببینند همنوعشان گرسنه است، گاهی غذای خود را با او تقسیم میکنند.
موشها در آزمایشگاه در قفس را باز میکنند تا همنوع زندانیشان را آزاد کنند، حتی اگر برایشان منفعتی نداشته باشد.